Wommi!!!!!!

Wommi (saramaccaanse uitroep van verbazing, betekent eveneens 'man'), 54 nieuwe reacties op mijn site!
Maar ben dus weer in bewoonde wereld tot mijn spijt! Was namelijk fantastisch!!!! En misschien dat ik mijn bericht hier maar bij hou, want weet eigenlijk niet waar te beginnen en waar te eindigen. Zoveel gebeurd, zoveel meegemaakt, zo'n totaal andere wereld dat het bijna niet uit te leggen valt en ik (niet persoonlijk bedoelt) niet echt veel last heb gehad van mensen missen.

En waar dan toch te beginnen? Misschien maar bij het einde of toch het begin? Begin bij het einde: we zijn gistermiddag weer aangekomen in foto (= stad = Paramaribo). Terugreis was erg bijzonder, namelijk per korjaal en bus. We zouden eerst maandagochtend uit Kajana vertrekken, maar zondag in de namiddag werd ik naar de radio geroepen. De man die onze boot zou regelen, Janjanman (janjan=eten), gaf aan dat we pas dinsdag konden vertrekken omdat vader van bootsman was overleden. Aan het overlijden van een saramaccaner zijn veel rituelen (bidden, zingen dansen, feesten. Verjaardagen vieren ze niet, overlijden echter......) verbonden en die waren nog niet afgerond. Schijnbaar mag er dan niet eens over de rivier gereisd worden. Wij eigenlijk zo blij als kinderen omdat we dan nog een dagje extra Kajana zouden hebben. Dus vertrokken we dinsdag om 7 uur 's morgens (wij hadden ingecalculeerd dat het wel 8 uur half negen zou worden, maar schijnbaar als je net bent ingesteld op surinaamse tijd en je tijd voor inpakken hard nodig hebt komen ze wel gewoon op tijd), nadat we de 's nachts tot 4 uur met Lee (amerikaanse jongens die dorpje verderop woont; saramaccaanse naam weitiepie)90 % rum hadden zitten drinken. Hartelijk uitgezwaaid door veel mensen. Wat was dat rotmoment; ben al zo'n ster in afscheid nemen, maar nu zaten we allemaal even te janken. Janneke en ik met onze pas gekochte kosu (rok die ze daar veel dragen, eigenlijk eerder theedoek die wordt omgewikkeld, maar erg praktisch uds ook voor het wegpinken van tranen) onze tranen te drogen. Boottocht was, zoals andere ritten per korjaal die we daar hebben gemaakt erg bijzonder. Hoewel 7 uur op houten bankje, tussendoor nog overstappen op andere boot omdat boot niet door stroomversnelling kan en je dus alle bagage kleine kilometer moet sjouwen naar volgende korjaal, je op gegeven moment toch op gaat breken. In Atjonie begint de weg, waar we dan de bus zouden moeten nemen naar Parbo. Omdat je daar pas in de middag aankomt, is het maar de vraag of je nog een bus naar de stad kan krijgen. Gelukkig had Lee ons twee namen gegeven van zijn collega-vrijwilligers van het Peacecorps (waar hij via is uitgezonden), die in saramaccaanse dorpjes vlakbij Atjonie wonen. In eerste instantie zouden we daar naartoe gaan als we geen bus meer zouden kunnen krijgen en in Atjonie vast zouden zitten, maar op maandag had Lee bedacht dat het sowieso een goed ding zou zijn om daar te overnachten omdat het anders echt een gigantische reis is. Vanaf Atjonie moet je namleijk nog ongeveer 5 uur opgepropt in klein busje, over hobbelige weg naar Paramaribo. Dus om ongeveer half drie 's middags werden de jongens afgeleverd bij het dorpje Pamboekoe, waar de mannelijke vrijwilliger woont. Janneke en ik werden aan de overkant gedropt bij Gengestonu, de plek waar de vrouwelijke vrijwilliger woont. De mensen waarmee we in de boot hadden gezeten, snapten er niet van: allereerst dat we bij twee verschillende dorpen afgeleverd wilden worden en ten tweede dat we bij die gehuchten afgeleverd wilden worden.
Dus daar gingen we gewapend met wat eten en natuurlijk rum en de boodschap dat we door Lee gestuurd zijn, naar iemand die we niet kennen maar waar vast wel twee extra hangmatten voor nachtje kunnen hangen. En dat was ook zo! En het was ook nog eens ontzettend gezellig en zeker voor herhaling vatbaar.
Op woensdagochtend zijn we naar Atjonie gegaan. In Pamboekoe hadden we al met chauffeur van een wagi afgesproken dat we met zijn wagi mee zouden reizen naar Parbo. Dus om ongeveer half negen waren we in Atjonie, waar Hendrik (of Handdruk dat weten we niet helemaal zeker) vertelde dat we om 11 uur zouden gaan vertrekken en nog eerste maar even met hem mee moesten lopen om biertje te gaan drinken. Dus daar hebben we de tijd mee gerekt. En om ongeveer half / kwart voor twaalf (wat voor surinaamse/saramaccaanse begrippen en inmiddels ook voor onze begrippen, zeker niet slecht is), vertrokken we dan met volgeladen bus, Janneke en ik ingebouwd tussen alle bagage van iedereen over bauxiet weg (veel kuilen, hobbels, etc) met als gevolg dat we oranje waren toen we om ongeveer 16 uur in Parbo aankwamen.

Dan nog even heenweg, het flying doctors vliegtuigje: we gingen dus op dinsdagmiddag vliegen. Andre en Chica, Matiz en Diem (van guesthouse) gingen ons uitzwaaien op vliegveld 'zorg en hoop'. Vliegtuigje was alleen geen flying doctors vliegtuigje, maar 5-persoons (incl. piloot) vliegtuigje, soort auto op wielen. En het was zo gaaf en spannend om daar in te vliegen. We waren allemaal in soort kinderlijk enthousiaste stemming. Je kan dan echt alles zien, zowel van de omgeving (veel bomen, maar ook de rivieren, Brokopondomeer) als wat piloot doet, wat erg leuk is. Mat Herben zou jaloers op me zijn!
Na uurtje vliegen waren we in Kajana, waar we werden opgewacht door aantal kindertjes, meester Sjeroom, meester Frits en Jolanda, degene die over in Kajana winkeltje heeft en bij toeristengedeelte meewerkt.

En wat vanaf toen dan te vertellen? Ga daar denk ik morgen of later mee verder want heb nog maar kwartiertje en ga het niet redden om alles in een keer te vertellen.
Was in ieder geval heel bijzonder om het mee te maken: de cultuur, de taal, de mensen, de kinderen, de school, de natuur en de dieren en hoe je je eigen grenzen verlegd..... Zo hebben Janneke en ik 5 weken de hut gedeeld met een vogelspin. Bij de eerste dag dat we die tegen kwamen dachten we: hoe gaan we die weg krijgen. We kwamen er al gauw achter dat je hem beter kan laten zitten, want als je hem laat schrikken of dwars zit gaat ie haartjes laten vallen die branderig gevoel op huid enzo kunnen veroorzaken. Dus maar laten zitten. De andere grote spinnen in hut schijnen ook heel praktisch te zijn omdat ze insecten eten. En de kikkers die elke avond binnen kwamen, joegen we eerst nog weg, maar al gauw lieten we ze ook zitten omdat ze muggen opeten: erg handig! Alleen de ratten die een aantal nachten in onze hut hebben feestgevierd hebben we geprobeerd te verjagen, wat wel redelijk leek te lukken.

Nu dus weer terug in de stad. Heel veel moeite om te wennen. Totaal anders dan het binnenland. Dus echt even cultuurschock. Ook weer even wennen om alleen te zijn: 5 weken lang opgetrokken met mensen vandaar en met andere vrijwilligers, Janneke, Ivo en Daniel, wat erg gezellig was (kijk inderdaad even op hun site surilog.nl voor foto's). Maar vanavond met z'n allen uiteten, dus nog weer even lachen om alles wat we hebben meegemaakt en wat saramaccaans brabbelen.

En morgennacht dus naar Colombia. Maatschappij waarmee ik eerset stuk vlieg, BWIA gaat per 1 januari failliet. Net even gechecht of ze nog wel gaan vliegen en dat gaan ze. Dat is alweer meevaller! Verder vandaag mijn laatste hepatitus-Bprik gehaald bij de surinaamse GGD (BOG). Ook weer bijzonder hoe dat ging: eerste krijg je prik, dan mag je in ander gbouw aan einde van de gang afrekenen, dan weer terugkomen om je inentingboekje te halen. Heel surinaams.
Nou stop snel. Lief van al jullie berichten, helpt zeker om weer te aarden. Schrijf snel meer!

Kus